PERIODYZACJIA TAKTYCZNA - STRUKTURA TRENINGU

Każda akcja w grze, niezależnie od czterech faz gry, w których może się to wydarzyć, wiąże się z decyzją (wymiar taktyczny), czynnością lub zdolnością motoryczną (wymiar techniczny), która wymaga określonego ruchu (wymiar fizjologiczny) i jest kierowana przez wolicjonalne stany emocjonalne (wymiar psychologiczny) (Oliveira, 2004).

Dobry piłkarz to osoba, która jest w stanie wybrać najbardziej odpowiednią akcję, aby odpowiedzieć na różne scenariusze gry, a działania te są zawsze determinowane kontekstem taktycznym (Garganta i Pinto, 1998). W związku z tym wymiar taktyczny powinien być dominującym elementem szkolenia. Na przykład pojęcie „prędkości” zmieniłoby się na prędkość względną. Jednak wymiar taktyczny nie istnieje sam w sobie, ma sens tylko wtedy, gdy zachodzi poprzez interakcję pozostałych trzech wymiarów (Oliveira, 2004).

ZASADY GRY

Taktyczne zasady gry odnoszą się do zestawu wzorców zachowań w grze, które trener chce, aby drużyna przyjęła w dowolnej z czterech faz gry. Tak właśnie trener realizuje swoją koncepcję gry, czyli sposób w jaki jego drużyna gra w piłkę nożną. Biorąc pod uwagę dużą nieprzewidywalność występującą podczas meczu, trener stara się stworzyć przewidywalność poprzez przygotowanie, planowanie i trening. W związku z tym każda sesja treningowa jest zaprojektowana tak, aby pasowała do modelu gry trenera. Systematyczne powtarzanie taktycznych zasad gry powinno umożliwić zawodnikom przekształcenie schematów zachowań, których chce trener, w nawyki.

Tworzenie nawyków jest możliwe tylko wtedy, gdy mózg doświadczył takich samych lub podobnych sytuacji i je „zarejestrował”. Praca Haggarda i Libeta (2001) wykazała, że ​​mózg przygotowuje odpowiedzi ruchowe na długo przed tym, zanim dana osoba zda sobie sprawę, że nastąpi ruch. Działania i decyzje podejmowane codziennie, które wydają się świadome i natychmiastowe, są w rzeczywistości wynikiem podświadomych procesów zachodzących w mózgu. Tak więc, dzięki tym nawykom, czas podejmowania decyzji i reakcji może zostać znacznie skrócony (McCrone, 2002). Ten sposób treningu ma na celu przygotowanie zawodnika do zrozumienia i szybszego reagowania na każdą możliwą sytuację w grze.

Zasady gry są złożonymi pojęciami, ponieważ obejmują kilka powiązanych ze sobą zmiennych. Dlatego model periodyzacji taktycznej rozbija je, aby zmniejszyć ich złożoność. W ten sposób zasady gry są podzielone na zasady nadrzędne (główne), a te są dalej podzielone na zasady podrzędne (sub zasady oraz sub-sub zasady). Celem jest uczynienie ich bardziej zrozumiałymi dla zawodników. Ten proces „demontażu” zasad gry musi być wykonywany ostrożnie, z poszanowaniem stylu gry (model gry) i całości gry (wizja systemowa). Każda konkretna zasada modelu gry jest bezpośrednio związana z jednym z czterech faz gry. (rys. 1) Nie wszystkie zasady gry mają jednakową wartość. Tak więc istnieje hierarchiczna organizacja. Znaczenie każdej zasady w procesie szkolenia jest bezpośrednio związane z zamierzonym modelem gry. Niektóre zasady są ważniejsze i bardziej cenione niż inne, jeśli chodzi o zamierzone cele. Zdolność trenera do wyartykułowania wszystkich zasad zgodnych z modelem gry pomoże określić DNA zespołu oraz koncepcję gry trenera (Tamarit, 2007).

rys. 1 Przykład rozbicia nadrzędnych zasad gry na podrzędne sub zasady

WYMIAR FIZJOLOGICZNY

Aby pracować nad przygotowaniem kondycyjnym w modelu periodyzacji taktycznej musimy bazować na regularnym i stałym schemacie tygodnia treningowego. Schemat ten uwzględnia zależność pomiędzy treningiem i regeneracją (Amieiro i in., 2006). Stosowanie tej zasady podkreśla wagę i znaczenie, jakie periodyzacja taktyczna nadaje wymiarowi fizjologicznemu.

rys. 2 Standardowy wzorzec mikrocyklu z meczem niedziela-niedziela

rys. 3 Wzorzec mikrocyklu z meczem w środku tygodnia z układem niedziela-środa-niedziela

Trzy główne dni treningu (Akumulacji) (rys. 2) w tygodniu będą naprzemiennie składać się z komponentu sprawności fizycznej, przy założeniu, że zespół nie gra meczu w środku tygodnia. Odbywa się to poprzez priorytetowe traktowanie aspektów siły (pierwszy dzień akumulacji), wytrzymałości (drugi dzień akumulacji) i szybkości (trzeci dzień akumulacji). W danym tygodniu nie ma dwóch dni, które wymagały by od zawodnika pracy z wykorzystaniem tego samego składnika sprawności fizycznej. Głównym celem jest uniknięcie dużej ilości tego samego składnika sprawności fizycznej, który był obciążony dzień wcześniej, co da organizmowi zawodnika czas na regenerację.

Powrót do zdrowia nastąpiłby, przynajmniej częściowo, poprzez zmianę dominującego składnika kondycji fizycznej w ciągu tygodnia. Mówi się, że ta zmiana elementów sprawności fizycznej, które mają być traktowane priorytetowo, występuje poziomo wzdłuż schematu tygodniowego, a nie między ćwiczeniami w ramach tej samej sesji treningowej (w pionie).

Cele taktyczne każdego dnia treningowego mogą się różnić w zależności od konkretnych potrzeb zespołu, ale składnik sprawności fizycznej używany w danym dniu tygodnia pozostanie taki sam. Można zatem powiedzieć, że w przypadku periodyzacji taktycznej wymiar fizjologiczny zapewnia ramy, w których leży zależność trening – regeneracja, w sposób specyficzny dla piłki nożnej.

Kiedy celem jest nauczenie lub ulepszenie określonej zasady lub zasady podrzędnej modelu gry, najlepszym sposobem na to jest stworzenie odpowiednich ćwiczeń. Następnie, jeśli interesują nas pewne zachowania związane z daną zasadą gry, powinniśmy sprawić, by pojawiały się one częściej niż inne w ćwiczeniu. W związku z tym wymagane zachowanie musi pojawiać się częściej niż podczas formalnej gry, umożliwiając zawodnikom tworzenie mentalnych obrazów na temat pożądanego celu. Zatem konfiguracja ćwiczenia (np. przestrzeń do gry, liczba zawodników, zasady, cele) musi sprzyjać pojawianiu się wymaganych zachowań. (rys. 4.). Na przykład ustawienie ćwiczenia, w którym strefa obrony zespołu jest w niedowadze i stale się broni, spowoduje pojawienie się zachowań związanych z organizacją w obronie. Wtedy trenerzy i zawodnicy będą mieli wiele okazji do „kształtowania” tych zachowań. Trening ma sens tylko wtedy, kiedy pozwala na urzeczywistnienie pomysłów i zasad. Dlatego trener musi znaleźć ćwiczenia, które poprowadzą zespół do tego, co ma robić w grze.

rys. 4 Zasady przygotowania kondycyjnego

ZASADA ZMĘCZENIA TAKTYCZNEGO I KONCENTRACJI TAKTYCZNEJ

Najwyższa wydajność piłkarzy wymaga ciągłego myślenia taktycznego, zarówno w grze, jak i podczas treningu. Zawodnicy muszą się skoncentrować. Rozwój postawy taktycznej zakłada rozwój postawy do szybkiego myślenia i podejmowania decyzji. Opanowanie poszczególnych technik i umiejętność podejmowania taktycznych decyzji zależy od ich przydatności do sytuacji w grze. Oznacza to, że niezbędny jest wysoki poziom koncentracji od pierwszej do ostatniej minuty gry. Dlatego intensywność nie jest pojęciem niematerialnym; jest to bezpośrednio związane z zasadami i sub-zasadami gry, które, trenowane poprzez dobrze zaprojektowane ćwiczenia, będą kierować przyszłymi działaniami i przemyśleniami zawodnika. Im więcej zmiennych będzie analizowanych przez zawodników podczas wykonywania ćwiczeń, tym sytuacja będzie trudniejsza i bardziej intensywna (Frade, 2003). Intensywność będzie inna z dnia na dzień, ponieważ złożoność sesji treningowych. jest różna (rys. 5).

rys. 5 Czynniki umożliwiające zarządzanie złożonością ćwiczeń

Możemy zilustrować koncepcję względnej maksymalnej intensywności w następujący sposób: Drużyna grała w niedzielę, więc zawodnik w poniedziałek i wtorek nie jest w pełni zregenerowany fizycznie, psychicznie lub emocjonalnie. Aby móc sprostać wszystkim wyzwaniom, jakich może wymagać wtorkowa sesja treningowa, zawodnik powinien pracować z maksymalną intensywnością koncentracji. Ta maksymalna intensywność nie wystarczy jednak, aby przezwyciężyć zwiększoną złożoność (i intensywność), której będą wymagały zadania treningowe w środę i czwartek (poziom regeneracji zawodnika po grze jest również wyższy). Dlatego w periodyzacji taktycznej intensywność jest zawsze maksymalna pod względem koncentracji, ale w odniesieniu do regeneracji zawodników i gotowości do treningu. Im wyższy poziom koncentracji podczas treningu, tym mniejsza szansa na popełnienie błędów. Wysoka koncentracja zapewnia wyższy stopień uczenia się. Dlatego trenerzy powinni zawsze dążyć do maksymalnej koncentracji podczas treningu.

---

Chcesz wiedzieć więcej o treningu sportowym i profesjonalnym przygotowaniu motorycznym?

Koniecznie zamów GOTOWEGO DO GRY - PIERWSZY W POLSCE PODRĘCZNIK PRZYGOTOWANIA MOTORYCZNEGO DLA TRENERÓW I ZAWODNIKÓW!

Bibliografia:

Oliveira, J.G. (2004). Conhecimento Específico em Futebol. Contributos para a definição de uma matriz dinâmica do processo ensinoaprendizagem/ treino do jogo. Porto: J. Guilherme Oliveira. Dissertação de Mestrado apresentada à Faculdade de Desporto da Universidade do Porto.

Tamarit, X (2007): Que es la Periodización Táctica? Vivenciar el juego para condicionar el juego. MCSports. Pontevedra

Haggard, P. & Libet, B. (2001). Conscious Intention and Brain Activity. Journal of Consciousness Studies, 8, No. 11, 2001, pp. 47–63

McCrone, J. (2002): Como Funciona o Cérebro: um guia para principi-antes. Dorling Kindersley - Civilização Editores. Porto.

Amieiro, N.; Oliveira, B.; Resende, N.; & Barreto, R. (2006). Mourinho: Porquê tantas vitórias? Lisboa. Gradiva.

Frade, V. (2003). Entrevista in F. Martins, (2003). A “Periodização Táctica “ segundo Vítor Frade: Mais do que um conceito, uma forma de estar e de reflectir o futebol. Porto: F. Martins. Dissertação de Licenciatura apresentada à Faculdade de Desporto da Universidade do Porto.